Safa ve Merve tepeleri Mescidi Haramda; Mescidi Haramın Ebu Kubeys dağın eteğinde bulunan hafif yüksek 2 tepedir.
Safa tepesi Ebu Kubeys Dağı hemen eteğinde Merve tepesinden az daha yüksek olan bir tepedir. Safa tepesi Mescidi Haramın Kuzey doğusunda bulunur.
Merve tepesi Mescidi Haramın yani haremi Şerif'in kuzeybatı kısmında Kuaykıan Dağı eteğinde bulunur. Boyu Safa tepesinden biraz daha düşüktür. Safa tepesi Merve tepesinden yüksektir.
Merve tepesi esmer ve yumuşak kırmızıya çalar, volkanik bir dağdan, sanki volkandan parçalanmış elenmiş sert yumuşak her türlü taşa verilen isimdir.
Safa ise hiçbir kütleye karışmamış sert olan, çamurdan, topraktan bambaşka olan bir taş, bir kaya manasında ifade edilir.
Merveteyn adı verilen Merve Safa, bu iki tepe Hac ve UMRE vazifeleri de Kâbe-i muazzama ya yakın olan Safa dan başlayıp Merve’ye 4 gider ve 3 gelişten ibaret olan Sa’y ibadeti yapıldığı için kıymet verilmiştir.
Kur’ân-ı Kerîm’de Safa ile Merve’nin Allah tarafından konulmuş sembollerden (şeâir) ve Hac ile UMRE ibadetinin yapıldığı yerlerden olduğu belirtilir (1).
Safa ve Merve tepeleri arasında yapılan Sa’y ibadeti, Hac ve UMRE de getirilen menâsik olması, ibadet olması, İbrahim Aleyhisselam'ın eşi Hacer’in küçük oğlu alan İsmail Aleyhisselam ile Mekke'de yalnız kalıp oğlu olan İsmail’e Safa Merve tepeleri arasında Su bulma hadisesine dayanır. (2)
Hz. İbrâhim, oğlu İsmâil ile Kâbe’nin yapımını tamamladığında, “Ey rabbimiz! Bize ibadet usullerimizi göster” diye dua edince (3) Hz Cebrail Aleyhisselam, bütün Hac menasiki ile beraber Merve Safa arasında yapılan Sa’y ibadetinide İbrahim aleyhisselam'a da, İsmail aleyhisselam'ada öğretmiştir.
Cebrail aleyhisselam'ı Haccın menasikini bu şekilde öğretmesinden sonra , onlardan sonra gelen bütün peygamberler Kabe'yi ziyaretten sonra , Safa Merve tepesini Sa’y etmeye başlamışlardır.
Peygamberimiz Aleyhissalatu vesselam kuvvetinin ilk senelerinde safa tepesine çıkarak İslam'ı anlatıp tebliğ ediyordu. “Artık sana emredileni açıkça ortaya koy ve müşriklerden yüz çevir!” (4) ve Safa tepesinde nâzil olan, “En yakınlarından başlayarak erişebildiğin herkesi uyar ve sana tâbi olan müminlere kol kanat ger!” (5) bu ayetlerin nüzulünden sonra yine Safa tepesine çıkıp ütün Mekkelileri İslam'a davet etmiştir.
Peygamberimiz Aleyhissalatu vesselam Mekke fethinden sonra yine Safa tepesine çıkıp Mekkelilerden biat aldı.
Mekke'nin fethi sonrasında bazı Müslümanlar da Merve Safa’nın UMRE ve Haccın şairinden yani menasikini den olmadığına dair bir vesvese bir şüphe arız olmuştur. Bu hengam da bakara suresinin 158. ayeti nazil oldu.
(6). Diğer bir rivayete göre ise Resûl-i Ekrem, Vedâ Haccında Safâ’ya yaklaştığında bazı müslümanlar Câhiliye dönemi putlarını hatırlayarak Sa’y yapmaktan çekinince anılan âyet nâzil olmuş, bu tepelerin eskiden beri Allah’ın koyduğu semboller olduğu vurgulanmış, Hz. Peygamber de, “Safâ ve Merve Allah’ın alâmetlerindendir” diyerek (7) bu iki tepe arasında Sa’y yapmayı Hac ve UMRE ibadetine dahil etmiştir. Resûl-i Ekrem, Safâ ile Merve tepelerine çıktığı zaman Kâbe’ye dönerek ellerini yukarıya kaldırıp dua ederdi. İbn Abbas ellerin kaldırılacağı yedi yer arasında bu iki tepeyi de Sa’ymıştır (8).
İbrahim Aleyhisselam'ın hanımı olan Hacer Mekke'de su ararken Safa ve Merve arasında bir koşuşturma bir su arama telaşına kapılır bu koşuşturma sonunda cenabı Hak Hz İsmail Aleyhisselam'ın topukları altından zemzem suyunu ihsan eder. Bu su arama telaşı Hz Cebrail aleyhisselamın bildirmesiyle Haccın ve UMRE nin menasiki, şeairi sırasına girmiştir.
Safa Merve tepelerini ilk koşan Hacer anamızdır.
Sizin İçin Önerdiğimiz Diğer Makaleler
KAYNAKLAR
(1):el-Bakara 2/158
(2):Buhârî, “Enbiyâʾ”, 9
(3):el-Bakara 2/128
(4):el-Hicr 15/94
(5):eş-Şuarâ 26/214-215
(6):Buhârî, “Ḥac”, 79; “ʿUMRE”, 10; “Tefsîr”, 2/21
(7):Ebû Dâvûd, “Menâsik”, 57; Tirmizî, “Ḥac”, 38; İbn Mâce, “Menâsik”, 34, 84
(8):Ezrakī, I, 279
İSTANBUL
Mimar Sinan Mah.
Selam-i Ali Caddesi 31-1
Üsküdar / İstanbul
0533 333 33 31 - 0216 466 66 66 - 0532 111 22 01
İSTANBUL
Atikali Mah.
Yavuz Selim Caddesi No: 3 Daire: 2
Fatih / İstanbul
ANKARA
Hacı Bayram, Soydaşlar Sk. Gürer iş merkezi 19/11 D:6. Kat: 6
06000 Altındağ/Ankara
0216 310 20 50- 0532 111 22 01